Đã từ lâu người dân Việt Nam luôn coi trọng nghi lễ thờ cúng tổ tiên. Do đó bàn thờ gia tiên được xem là nơi vô cúng linh thiêng và trang nghiêm đối với từng gia đình. Việc bài trí bàn thờ đẹp theo phong thủy sẽ mang đến vận may tốt đẹp cho gia đình. Vậy làm thế nào để trang trí bàn thờ gia tiên mang lại may mắn?
I. Tầm quan trọng của bố trí bàn thờ gia tiên hợp phong thuỷ:
Dân gian có câu “ẩm thủy đương tư tuyền nguyên đầu, thực mễ đang tư nông canh khổ, hữu tiền đang tư vô tiền thời, kiện khang đang tư phụ mẫu ân”, tức là “khi uống nước thì phải nhớ đầu nguồn suối, ăn cơm phải nhớ lúc cày cấy vất vả, giàu có phải nhớ lúc nghèo khổ, khỏe mạnh phải nhớ đến ân của cha mẹ”.
Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt
Người ta sinh ra có được sinh mệnh, được sống đến ngày nay là nhờ vào tổ tiên. Nếu không có tổ tiên duy trì nòi giống truyền từ đời này sang đời khác thì cũng không có con cháu ngày nay. Tục thờ cúng tổ tiên chính là sự ghi nhớ công ơn, nó không chỉ thể hiện ý thức luôn hướng về nguồn cội, bày tỏ lòng hiếu thảo mà còn mang giá trị về mặt tâm linh. Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên mang ý nghĩa bày tỏ sự biết ơn luôn hướng về cội nguồn của mỗi người, với cội nguồn dân tộc.
Đồng thời, là cách để chăm chút cho cái gốc của mình, gốc có tốt thì cây mới phát triển ra hoa kết trái. Người ta thường nói, tổ tiên phù hộ độ trì cho con cháu là như vậy. Người xưa cho rằng chỉ cần nhìn vào nơi thờ cúng của gia đình cũng có thể biết gia chủ có tâm hay không. Vì vậy, việc bố trí bàn thờ là vô cùng quan trọng.
II. Cách bài trí bàn thờ gia tiên hợp phong thuỷ:
1. Vị trí đặt bàn thờ:
Nhiều gia đình người Việt Nam cho rằng vị trí đặt bàn thờ gia tiên thuận lợi nhất là tại đại sảnh đối diện trực tiếp với cửa chính sao cho mỗi khi bước vào nhà đều nhìn thấy bàn thờ. Tuy nhiên, để phù hợp với phong thủy, bàn thờ gia tiên nên đặt ở hướng Tây Bắc của ngôi nhà hoặc của căn phòng. Bởi vì, đây là hướng tượng trưng cho trời.
2. Vị trí đặt bát hương trên bàn thờ
Theo quan niệm tín ngưỡng lâu đời, các gia đình sẽ thường bày bát hương ứng với số lẻ 3 - 7 - 12, và thường là ba bát hương, sẽ sắp xếp theo thứ tự là bát hương thờ tổ cô - ông mãnh đặt bên trái, thờ thổ công thần linh ở giữa, và thờ gia tiên bên phải là đầy đủ.
Trên bàn thờ thường bày ba bát hương thờ cúng
Không nên đặt quá nhiều bát hương trên bàn thờ gia tiên, thờ đầy đủ tổ tiên, ông bà, cụ, kị, bố mẹ, bà cô, ông mãnh, ... khiến cho bàn thờ bị quá tải, bày không đúng cách sẽ không tận dụng được sức mạnh từ tâm linh theo quan niệm, chưa kể cũng có nhà trong bát hương không ghi rõ trong cốt là thờ ai khiến tổ tiên, thần linh không có chỗ về để ngự, vô tình lại khiến gia đình phạm lỗi không đáng mắc phải.
3. Cách bố trí bát hương trên bàn thờ:
Bát hương thờ thổ công luôn là bát hương to nhất, đặt ở vị trí cao hơn hai bát hương còn lại. Cũng cần lưu ý là kể cả khi thắp hương cũng phải thắp hương ở bàn thờ Thổ công trước rồi mang sang đến bát hương thờ tổ cô và tổ tiên, khi cúng cũng sẽ cúng Thổ công trước. Hiểu đúng được điều này giúp các gia đình sẽ tránh được lỗi phạm thượng.
Bát hương thờ bà tổ cô, ông mãnh cùng bát hương thờ gia tiên sẽ đặt ở sau bát hương thờ Thổ công, thần linh. Ba bát hương cách đều nhau và khoảng cách là trên 10cm.
Với gia đình nào bày 4 bát hương (tách riêng bát hương thờ Tổ cô và bát hương thờ ông Mãnh) thì cần tuân theo quy tắc "trai bên trái, gái bên phải".
Ngoài ra bát hương tổ tiên cũng không được thờ chung tổ tiên họ hàng hai bên nội ngoại được.
* Những lưu ý khi bày bát hương trên bàn thờ:
Bát hương nên mua loại bền, đẹp, sử dụng được lâu.
Khi lựa chọn mẫu mã, màu sắc bát hương không nên chọn màu vàng cho bát hương thờ gia tiên vì màu vàng là màu hoàng tộc, chỉ dùng để thờ vua, quan, thần, có chức tước mà thôi.
Bên trong bát hương khi lau hay thay thì cũng nên thay bằng tro trấu thơm, có bán nhiều tại các cửa hàng vàng mã, không nên cho cát. Cũng có gia đình cho bằng gạo nếp thơm, tuy nhiên, gạo dễ bị mốc.
Luôn dọn dẹp sạch sẽ bàn thờ gia tiên, khi dọn dẹp tránh không được xê dịch bát hương vì xê dịch bát hương sẽ làm kinh động đến thần linh, tổ tiên, bà cô, ông mãnh không tốt cho gia chủ.
4. Sắp xếp ảnh trên bàn thờ gia tiên:
Ảnh thờ nên được đặt ở giữa bàn thờ và phía sau bát hương.
Ảnh thờ phải đặt trang nghiêm theo thứ tự “Nam Tả- Nữ Hữu” (Nam Trái – Nữ Phải), theo hướng ta đứng nhìn vào bàn thờ thì đặt ảnh nam bên phải, ảnh nữ bên trái.
Không nên để chung chân dung của ông và bà trong cùng một ảnh, mà nên tách riêng ra mỗi người một ảnh để thờ nhằm đảm bảo tính trang nghiêm và cân đối trên bàn thờ.
5. Bài trí các vật phẩm, lễ cúng trên bàn thờ gia tiên:
Các vật phẩm, lễ cúng trên bàn thờ cần sắp xếp cân đối và hợp lý.
Cây vàng khối: là vàng mã có đủ 5 màu dành cho bàn thờ gia tiên nên dùng màu xanh, đỏ và cây đặt bên trái bát hương( tính theo hướng bàn thờ) phải cao hơn cây bên phải.
Lọ lộc bình: Thường thờ 1 lọ để cắm hoa vào ngày mùng 1 và 15 Âm, ngày thường để không, nên xưa gọi là Độc bình. Nay người hiện đại mua 02 lọ thờ đối xứng là không đúng, 02 lọ mua chỉ để chơi trong nhà ko được đặt lên bàn thờ. Lọ độc bình thường đặt bên tay trái - hướng đông - theo quan niệm: đông bình tây quả.
Giá nến: thường bằng đồng hoặc gỗ, tốt nhất là đồng.
Khay cốc đựng nước thờ: nước được thay vào mỗi lần thắp hương
Lọ đựng hương: đặt bên phải bàn thờ, làm bằng gốm, …
Tùy theo kinh tế của gia chủ có những vật thờ khác nhau nhưng nhất thiết trên ban thờ phải đảm bảo 05 yếu tố: Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ.
III. Những lưu ý trong bài trí bàn thờ gia tiên:
1. Đặt bàn thờ với nhà cao tầng:
Khu vực thờ cúng thường được đặt ở một phòng riêng biệt tại tầng trên cùng của ngôi nhà. Không nên đặt ngay trong phòng khách dưới tầng trệt bởi không thông thoáng, nhang khói khó thoát và làm giảm tính tôn nghiêm.
2. Đặt bàn thờ đối với chung cư:
Không gian bị hạn chế hơn, nơi thờ cúng thường là những bàn thờ treo, nhỏ ở không gian phòng khách thông thoáng khí, tránh gió và nắng chiếu vào.
Bàn thờ treo nhỏ thường hợp với nhà chung cư
3. Hướng đặt bàn thờ:
Bàn thờ không nên ngược với hướng nhà: theo phong thủy cho rằng, việc đặt hướng bàn thờ ngược với hướng nhà sẽ khiến cho gia đình không hòa thuận, cãi vã, nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến việc vợ chồng không có con nối dõi.
Bàn thờ không được xung với cửa: 2 bên bàn thờ xung với cửa có thể ảnh hưởng đến vận thế và sức khỏe của cả gia đình, dễ bị tiểu nhân hãm hại. Vì vậy, nếu bàn thờ xung với cửa, dù là cửa phòng, cửa chính, cửa bếp, cửa nhà vệ sinh hay đường thì cần đặt tấm bình phong để che chắn.
Hai bên bàn thờ không xung với cửa
Kiêng đặt bàn thờ gần nhà vệ sinh, nhà bếp: bởi bàn thờ là nơi linh thiêng thờ cúng ông bà, tổ tiên. Do đó bàn thờ sát phòng vệ sinh sẽ dễ gây ra các vấn đề về sức khỏe cho các thành viên trong gia đình.
Nếu phía sau bàn thờ là bếp, sẽ tạo ra hỏa khí rất nặng, khiến tài vận của gia đình không ổn định hoặc sa sút.
Bàn thờ không nên gần bếp hay nhà vệ sinh
Bàn thờ không được đặt dưới xà ngang: đặt bàn thờ dưới xà ngang sẽ khiến cho các thành viên trong gia đình đau đầu, thần kinh suy nhược, nặng thì khiến vận thế trong gia đình bị ảnh hưởng. Bởi xà ngang đè lên bàn thờ sẽ sinh ra sát khí áp lực
Tránh đặt bàn thờ ở hướng có gió và nắng chiếu vào: nắng và gió mang nhiều dương khí không phù hợp với không gian thờ cúng tịnh âm. Vì vậy khi bàn thờ bị ánh nắng chiếu vào hay gió thổi vào sẽ làm cho những các thành viên trong gia đình luôn bất an, gặp khó khăn trong chuyện làm ăn, công việc trì trệ, ...
Không nên đặt bàn thờ ngay cửa ra vào: Cửa ra vào là nơi đón nhận nhiều vận khí từ ngoài vào. Đồng thời đặt bàn thờ cạnh lối đi lại dễ ồn ào làm mất đi sự thanh tịnh của nơi thờ cúng. Như vậy, gia đình sẽ ít có may mắn và tài lộc.
Ngoài ra, cần lưu ý một số điểm sau:
Không đặt bàn thờ nhìn ra hướng Ngũ quỷ: Đông Bắc, hướng Tây Nam.
Không đặt bàn thờ ở hướng Tây Nam nhìn ra hướng Đông Bắc.
Không đặt bàn thờ ở Đông Bắc nhìn hướng Tây Nam.
4. Kích thước bàn thờ:
Bàn thờ đặt trong gia đình cần tuân theo kích thước lỗ ban. Thước Lỗ Ban là một sản phẩm mà trên đó có đánh dấu các mốc kích thước đẹp, xấu.
Trên thước này có quy định tương ứng với các cung như: linh, phúc, sinh khí, ngũ lục, lục sát, an ấm hay họa hại, … và bạn phải chọn những kích thước bàn thờ ứng với cung cát như: sinh khí, phúc lộc, tài vượng.
5. Bày biện bàn thờ:
Bài vị tổ tiên không được cao hơn tượng Thần, Phật vì như vậy là “phạm thượng”.
Không nên thờ cùng một lúc 3 họ trở lên. Nhiều người có thói quen thờ cùng một lúc nhiều họ cả nội và ngoại. Chỉ nên thờ họ của gia chủ. Nếu phạm phải điều này gia đình thường loạn, vận may giảm sút.
Bàn thờ không nên thờ nhiều họ
Bàn thờ Tổ tiên không đặt ở trung tâm nhà vì sợ Hung.
Không nên đặt bàn thờ Tổ Tiên đối mặt với bàn thờ Phật điều này không tốt chút nào.
6. Giữ bàn thờ gia tiên luôn sạch sẽ:
Bàn thờ là nơi ngự vị của các bậc tiền nhân trong gia đình và cũng là nơi để con cháu tưởng nhớ về cội nguồn, tổ tiên của mình. Vì thế luôn phải được giữ gìn ngăn nắp, sạch sẽ mỗi ngày, không phải cứ cuối năm hay nhân dịp giỗ chạp thì mới dọn dẹp và chăm chút bàn thờ. Khi lau dọn bàn thờ, bạn cần sử dụng chổi quét hoặc khăn lau riêng biệt, tránh sử dụng chung vào những việc khác. Sử dụng nước sạch để lau dọn bàn thờ (ngoài nước sạch, có thể sử dụng nước mưa, nước lá trầu, lá bồ, …).
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về cách bài trí bàn thờ gia tiên. Hy vọng rằng, với chia sẻ của chúng tôi, bạn sẽ nắm được bí kíp bố trí bàn thờ gia tiên hài hoà về phong thuỷ.
